Oosterschelde en het Veerse Meer

Dromerige stadjes en drukke marina’s

De geschiedenis van de Oosterschelde wordt gedomineerd door de elementen. Eilanden ontstonden en verdwenen weer. Zandbanken lieten het water van richting veranderen. Stormvloeden verzwolgen dorpen en steden. Tegenwoordig is de Oosterschelde een recreatiegebied bij uitstek, in het bijzonder voor de watersporter. Varen dook op het internet een schat aan informatie op.

De Oosterschelde was vroeger de gebruikelijke vaarweg van Antwerpen naar de Noordzee. In het midden van de 16de eeuw was deze Scheldemonding nabij Bergen op Zoom echter zodanig verzand, dat de scheepvaart uitsluitend de rivier de Honte kon gebruiken. Door het geweld van de zee was die Honte (nu Westerschelde genoemd) inmiddels al erg breed geworden. Overstromingen en verzanding bepaalden steeds het lot van de inwoners langs de oevers van de Oosterschelde. Diep onder het zand, in de bodem liggen nog veel sporen uit vroegere tijden: het mysterieuze eiland Orisant, de verdronken stad Reimerswaal en verdwenen dorpen zoals Borrendamme, Zwartewale en Couveringe. Soms zorgen de elementen ervoor dat die Middeleeuwse souvenirs weer bovenkomen, zoals bij Nieuwlande (nu verboden gebied). Veel informatie over dit intrigerende, bedolven verleden geeft de website www.orisant.com.

Na de stormvloed van 1953 kreeg de Oosterschelde een heel ander gezicht. Versterkte dijken en indrukwekkende dammen zorgen er nu voor dat de elementen worden getemd, zodat een dergelijke ramp zich hopelijk niet meer kan herhalen. Een uitgebreide beschrijving van de Deltawerken geeft de site van de Nederlandse Rijksarchiefdienst ( www.archief.nl ).

De indrukwekkendste dam is ongetwijfeld de Oosterscheldedam, een technisch hoogstandje, waarvoor zelfs een kunstmatig eiland, Neeltje Jans, werd aangelegd. Nu is dit een toeristische attractie met o.a. een informatiecentrum, dolfinarium en zeehondenbassin. Op www.neeltjejans.nl vinden we veel nuttige inlichtingen over de Oosterscheldedam, zelfs een interactief panorama. Overigens is de onmiddellijke nabijheid van de dam levensgevaarlijk voor de watersport en daarom verboden gebied. Omdat de enorme deuren van de stormstuw bij goed weer openstaan, is de stroomsnelheid bij eb en vloed hier immers enorm.

Meer toeristische informatie over Zeeland, ook over de vele watersportmogelijkheden, is te vinden bij het Bureau voor Toerisme Zeeland ( www.zeelandnet.nl/vvv/ ).

Lekkernijen uit het water

De Oosterschelde is een prachtig natuurgebied en werd daarom uitgeroepen tot nationaal park. Meer dan honderd vissoorten worden er geteld. Ook groeien er op de schorren zeldzame waterplanten, waarvan lamsoor en zeekraal echte lekkernijen zijn. Deze planten mogen echter alleen door bezitters van een speciale, moeilijk te verkrijgen vergunning worden geoogst (zie www.zeelandnatuurland.nl).

Minder zeldzaam zijn de mosselen uit Yerseke. Op de mosselbanken in de Oosterschelde groeien die schelpdiertjes om later in – vooral Belgische – magen terecht te komen. Yerseke weet zijn natuurproducten trouwens goed te promoten. De derde zaterdag van augustus is er jaarlijks een Mosseldag, die natuurlijk zijn eigen website heeft ( www.mosseldagyerseke.nl ). Zo’n dag betekent mossels proeven, met een mosselboot meevaren en plezier maken. Op de bijbehorende site is alles te vinden over de geschiedenis van Yerseke, de mosselcultuur en de bereiding van mosselen. Smakelijk!

De Watersportvereniging Yerseke organiseert jaarlijks de Mosselrace, een zeilwedstrijd voor kajuitzeiljachten alsook traditionele rond- en platbodemschepen ( www.mosselrace.nl ). Dit jaar wordt die race op 11 augustus 2001 gehouden. Een andere jaarlijkse wedstrijd in hetzelfde vaargebied plus de Noordzee is de Deltaweek ( www.deltaweek.nl ).

Natuurschoon en monumenten

De Oosterschelde is een echt paradijs voor duikers en bovendien dichtbij. Door al het aanwezige natuurschoon, zoals zeesterren, krabben en anemonen, is de onderwaterwereld fascinerend… als er tenminste voldoende zicht is. Veel informatie over duikplaatsen en -omstandigheden in de Oosterschelde is te vinden op www.duikplas.nl . Ook de sites van de Belgische duikscholen The SeaMasters vzw ( www.seamasters.be ) en Amphora ( www.duikschool-amphora.be ) geven veel nuttige inlichtingen. Bij The SeaMasters is er zelfs een uitgebreide beschrijving met steekkaarten van het onderwaterleven.

In de wilde golven van de Oosterschelde is bij stormweer of in oorlogstijd menig schip vergaan. Op de bodem zijn dan ook heel wat wrakken te vinden. Die zijn in kaart gebracht op de Wrakkensite ( http://home01.wxs.nl/~lange133/wrecks-wrakken/ ).

Gelukkig liggen niet alle schepen van vroeger op de zeebodem. Varend op de Oosterschelde komt men soms nog een oud vissersschip onder zeil tegen, een prachtig gezicht. De liefhebbers van hoogaarzen hebben zelfs een eigen vereniging opgericht ( www.hoogaars.nl ), terwijl te Veere momenteel een traditionele houtwerf voor dit soort schepen verrijst. Op “Houtwerf Veere’s Hoop” zullen varende klassiekers worden hersteld en mogelijk ook weer worden gebouwd!

Dankzij een bewogen geschiedenis heeft Veere, dat schilderachtige stadje op Walcheren, heel veel moois te bieden ( www.veere-stad.nl ). Een wandeling door de nauwe straatjes brengt je even een paar honderd jaar terug in de tijd. Het panorama op het Veerse Meer is bovendien wondermooi.

Een bezoekje waard is ook de monumentenstad Zierikzee op Schouwen-Duiveland ( www.schouwen-duiveland.nl ). Prachtig zijn de binnenhaven en de bewaard gebleven poorten van dit stadje aan de Oosterschelde.

Jachthavens te kust en te keur

Veel informatie over het varen op de Oosterschelde vonden we bij de Watersportvereniging Yerseke ( http://clubnet.zeelandnet.nl/watersp/ ). Er staat op deze site een opsomming van de belangrijkste scheepvaartregels, de reglementen voor het sportvissen en het rapen van schelpdieren alsmede een getijdentabel.

Langs de Oosterschelde en het Veerse Meer is er een grote verscheidenheid aan jachthavens. Er zijn zowel moderne, commerciële marina’s als gezellige haventjes van watersportverenigingen. Een lijst met telefoonnummers en eventuele links geeft de site Jachthavens in Nederland ( www.allejachthavens.nl/ ). Nuttige adressen staan ook op www.deltawateren.nl en www.hollandinfo.com.

Het Veerse Meer telt verschillende grote jachthavens, waaronder de Delta Marina te Kortgene ( www.deltamarina.nl ), de Jachtwerf Oostwatering te Veere ( www.oostwatering.nl ) en de Jachthaven Oranjeplaat WSVArnemuiden ( http://www.jachthavenoranjeplaat.nl ).

Tussen de Oosterscheldedam en de Zeelandbrug kan men onder andere aanmeren in de Roompot Marina te Kamperland ( www.roompot.nl ), de jachthaven Colijnsplaat ( www.wsvnb.nl ) en bij de Watersportvereniging Zierikzee ( www.wvzierikzee.nl ), naar eigen zeggen wellicht de gezelligste club van Nederland.

Op het voormalige eiland Tholen heeft alleen de Watersportvereniging van Sint-Annaland een website ( wsv-sint-annaland.nl/ ), maar pleziervaarders kunnen ook terecht in Stavenisse en Tholen. Voor die laatste haven moet u wel even door de sluis van de Oesterdam, de dam die het zoet water van het Schelde-Rijn Kanaal van het zoute Oosterscheldewater gescheiden houdt.

Tenslotte heeft ook Zuid-Beveland mooie jachthavens, zoals Hansa te Wilhelminadorp ( www.hansawatersport.nl ) en de haven van de Watersportvereniging Yerseke ( http://clubnet.zeelandnet.nl/watersp/ ).

Vooral bij mooi weer kan men genieten van zon en water in de Zeeuwse Delta. Zeeland heeft overigens zijn eigen meteorologische dienst, die regionale weerberichten uitgeeft ( www.meteozeeland.nl ). Waterstanden en de watertemperatuur zijn samen met wind- en golfgegevens te vinden op de website van het Hydro Meteo Centrum Zeeland ( www.waterland.net/hmcz/ ).

Eigenlijk hebben de Oosterschelde en het Veerse Meer voor iedere watersporter iets te bieden. Zeilers, motorbootvaarders, surfers, duikers en vissers: ze voelen er zich allemaal thuis!