Goed beschermd de winter door

Dit jaar kiezen we voor de online versie van ons “winterberging”-artikel.

Een motor die maar niet wil aanslaan, of regenwater en schimmel in het interieur. Het zijn de normale zaken die je tegenkomt tijdens dat eerste zonnige weekend straks in het voorjaar. Maar veel daarvan is te vermijden. We maken de boot nu klaar om in goede omstandigheden te kunnen overwinteren.

Langdurige blootstelling aan regen, wind en stof, blijven vijandig voor elk soort boot en bouwmateriaal. Terwijl een vriesnacht al genoeg kan zijn om onheil aan te richten aan sommige motoren en sanitaire installaties aan boord. Tegelijk maken we van het naseizoen gebruik om de boot eens grondig na te lopen, kleine reparaties en noodzakelijke vervangingen uit te voeren. Tevens gaan we hem zodanig winterstallen dat hij beter beveiligd is tegen diefstal en noodweer.

De taken om je vaartuig goed winterklaar te maken zullen per boot verschillen. Let gewoon goed op waar water kan blijven staan, waar vocht en kou schade aan kunnen richten, en los deze punten op. Beveilig gas- en elektrische installaties. Ga ook tijdens de winter enkele malen kijken hoe je boot erbij ligt. Zitten afdekzeilen nog goed? De belangrijkste zaken zijn de volgende:

– Motor
– Toilet en drinkwatervoorziening
– Techniek, gas/elektra aan boord
– Romp en dek
– De tuigage
– Uitrusting/interieur

De motor
Voor de winterperiode, waarin het kan gaan vriezen, is het allerbelangrijkste de motor beschermen tegen vorst. Het gaat dan in het bijzonder om de koelinstallatie, die in wezen bestaat uit leidingen met water. Als die bevriezen gaat het water stollen wat de motor flinke schade kan toebrengen. Eerst moet je weten of je een open of gesloten koelwatersysteem hebt. Bij een gesloten systeem is het koelsysteem gevuld met koelvloeistof. Daar kan niet veel mee misgaan. Bij een open koelsysteem wordt er water van buitenaf aangezogen om de motor te koelen. Er mag geen water in het systeem blijven staan, en het dient afgevuld te zijn met antivries.

– Sluit de afsluiter van de waterinlaat
– Draai de wierpot open
– Laat de motor draaien terwijl je rustig antivries in de wierpot giet
– Zet de motor uit als er antivries achter uit de uitlaat van het koelwatersysteem komt. (Vang dit wel op met een emmertje, antivries is zeer slecht voor het milieu)
– Zet de afsluiters dicht. Draai de afsluiter van de inlaat een keer open en dicht, zodat er antivries in de kogel/afsluiter komt.
– Motoren met hekdrive kan je van antivries voorzien door de staart in een vat te plaatsen en de motor te laten draaien tot er antivries uit komt waar normaal de controlestraal verschijnt. Een snelle en handige manier. Hetzelfde geld voor buitenboordmotoren.

Toilet en drinkwatervoorziening
Voor wat betreft alle watervoorzieningen aan boord is het erg belangrijk om niet giftige antivries te gebruiken. Die is speciaal verkrijgbaar in de watersporthandel. Je toilet enkel droogpompen is niet voldoende. Er kan water blijven staan in bochtjes en richeltjes. Koppel de slang van de waterinlaat los nadat je de afsluiter hebt dicht gedraaid, en hang deze in een reservoir van antivries. Pomp deze door het toilet heen en sluit vervolgens de afsluiter naar buiten toe. Laat al het water uit de drinkwatertank lopen. Haal eventueel het laatste restwater er handmatig met een spons uit via het inspectie gat, direct een goed moment om de tank te reinigen. Zorg ervoor dat in de slangen en waterpompen geen water blijft staan. Heb je een boiler aan boord, dan wordt die afgetapt. Haal bij een elektrische boiler eerst de stroom eraf. Laat alle afsluiters aan boord vollopen met antivries. Giet antivries in het aanvoerpunt/slang, open en sluit de afsluiter een keer zodat er antivries in de kogel blijft staan.
Als je boot op de kant staat, sluit dan de afsluiters (water eruit laten lopen eerst). Er komt kou en vocht binnen via openstaande afsluiters. De afsluiters smeren voor de winter is verstandig tegen corrosie.

Techniek, gas en elektra aan boord
Spuit aan boord open verbindingen en contactpunten in met vochtwerende spray tegen corrosie. Besteed aandacht aan draaiende delen, zoals stuurkolom, lieren, enz. Zorg dat tandwielen en dergelijke ingevet zijn. Verwijder water uit de bilge en maak deze schoon en droog. Ook de gasbun goed schoon- en droogmaken. Belangrijk: controleer de gasslangen en koppelingen en vervang deze op tijd. Gasflessen kan je best afkoppelen en thuis veilig opslaan. Laat ze niet aan onnodig aan boord staan. Koppel je bijvoorbeeld gasslangen los (aan je fornuis): maak er een touwtje aan vast en leg het buitenom naar bijvoorbeeld het handvat van de oven. Zo zie je dat.
Als een accu ontlaadt, verandert de elektrolyt in water, wat dus kan bevriezen. Het is dan ook raadzaam om je accu’s af en toe bij te laden of aan een druppellader te hangen. Controleer ook of de accu’s bijgevuld moeten worden met gedestilleerd water. Je kan ze ook thuis bewaren, dan wel op een droge vorstvrije plek.

Romp en dek
Tijd om te poetsen. Romp en dek worden goed gereinigd, want vuil en stof kan zich in de winter vastzetten. Vet rubbers van luiken, ramen, enz in. Waar mogelijk gaan we het vaartuig beschermen met een afdekzeil. Hier is het zaak dat het goed afloopt en spant, zodat er geen zakken kunnen ontstaan waar regenwater in blijft staan. Zet interne luiken en bakskisten open voor ventilatie. Dit helpt schimmel te voorkomen.

Tuigage zeilboot

– Haal zeilen en lopend want van het schip en sla het thuis droog op.
– Smeer eventueel rolsystemen van de rolfok of rolgrootzeil.
– Controleer de verstaging, zitten er braampjes aan, knikken e.d. Zijn alle borgpennen nog -aanwezig en in goede staat?
– Maak blokken en schijven schoon.
– Leg de mast indien mogelijk plat.

– Haal kussens van boord, of zet ze rechtop om schimmel tegen te gaan.
– Maak de boot goed schoon, alle eten en bederfelijke waar eruit. Ook flessen en blikjes, deze -kunnen bevriezen.
– Haal gewoon alles van boord dat te lijden kan hebben van vocht en kou en sla het thuis op.
– Haal kleding en reddingsvesten van boord. Check de reddingsvesten op onderhoud.
– Check de brandblussers en laat ze op tijd keuren.
– Plaats vochtvreters in de verschillende ruimtes.

De trailer
Ook de trailer van je boot heeft wat aandacht nodig, al kan er eigenlijk niet veel door winteromstandigheden aan beschadigen. Je kan de elektra eens volledig nakijken en checken of alle lampjes het nog doen. De remmen en handrem controleren, en de trailer vetten via de nippels. Beschadigde of verdwenen reflectoren kan je vervangen, evenals het profiel en de spanning van de banden nakijken.

Stalling
Of je de boot nu binnen of buiten stalt voor het winterseizoen, belangrijk is dat hij kan ventileren zoals boven al aangehaald. Een afdekzeil met ventilatiegaten is beter dan een hermetisch gesloten variant. De wind zorgt voor een drogend effect zodat schimmel, of in erger geval, plaatselijke verrotting, wordt tegen gegaan. In een afgesloten loods is het verstandig om die tijdig te ventileren of nog beter permanent. Staat de boot niet op bokken maar op een aanhangwagen, een trailer, dan kan je een wiel verwijderen om die kant op blokken te zetten. Dat maakt het dieven een pak moeilijker om er mee weg te rijden. Het wiel (en het eventuele reservewiel!) berg je dan uiteraard ergens binnen in huis of de garage op. Ook een GPS-tracker is een handige tool i.v.m. diefstal. Gebruik verder gekeurde sloten, zoals aangegeven door je verzekeraar. Op open terrein waar het flink kan waaien en stormen, bv aan de kust, plaats je de boot indien je de mogelijkheid hebt met de boeg in de richting van de overheersende wind. Stalling uit het water maar kort bij de oever? Ga na of de rivier overstromingsgevoelig is en dan ver buiten de oevers treedt.

Allerhande werkjes
Hierboven hebben we ons beperkt tot de essentiële zaken van de winterstalling. Wil je jezelf besparen dat je toch nog zit te klussen in de kostbare voorjaarszon, dan kan je van deze periode ook gebruik maken om een aantal werkjes en herstellingen uit te voeren. De romp hebben we al opgepoetst met een reiniger, zodat de gele aanslag en eventuele roestvlekken weg zijn. Als de antifouling vernieuwd moet worden dan kan je die nu onder handen nemen. De oude laag verwijderen of er een primer op aanbrengen, vooraleer nieuwe antifouling aan te brengen.

Nog een klassieker zijn de anodes die metalen onderdelen beschermen tegen roestvorming. Als je ze nu nakijkt dan kan je ze meteen vervangen, en dat is weer een klusje dat je kan afvinken. Biminitops en buiskappen nalopen en herstellen, of het teakdek impregneren? Wacht er niet te lang mee. Van je zeilboot ligt de mast nu misschien plat, en dat geeft dan weer gelegenheid om alle onderdelen ervan te checken, herstellen of vervangen. Open boten met een vastgelijmd tapijt (zoals bij veel oude runabouts) in de cockpit kan je controleren op plaatselijke verrotting door de vloer af te tasten. Waar de bodem ‘mals’ aanvoelt heb je een probleem dat met de tijd alleen maar erger zal worden en eigenlijk best zonder dralen wordt aangepakt.

Zo, de boot is weer klaar om de winter door te brengen. Heb je geen kennis, ervaring met de hierboven uitgelegde technieken laat je dan bijstaan door een vakman of ervaren leden van je vereniging.